Ανελκυστήρας που κινείται οριζοντίως και καθέτως

Μπορεί να ακούγεται σαν μία φανταστική εφεύρεση, αλλά είναι γεγονός. Έχει εφευρεθεί ο ανελκυστήρας που κινείται οριζοντίως και καθέτως, όσο εύκολα κινείται και κάθετα. Το σύστημα αυτό, ονομάζεται Multi.

Οι ανελκυστήρες, συνήθως, ρυμουλκούν την καμπίνα πάνω και κάτω σε ένα φρεάτιο, κάθετα, στο ίδιο σημείο. Όμως, μια νέα καινοτόμα τεχνολογία, προσφέρει τη δυνατότητα να μετακινούνται και πλαγίως, ή και διαγώνια!

Ο ανελκυστήρας αυτός, δεν χρησιμοποιεί καθόλου τα παραδοσιακά συστήματα ανάρτησης με τη χρήση συρματοσχοίνων , όπου ο ανελκυστήρας περιορίζεται στην κάθετη κίνηση.

Λειτουργία ανελκυστήρα που κινείται οριζοντίως και καθέτως

Το νέο σύστημα Multi, επιτρέπει σε πολλά ασανσέρ να κινούνται μέσα στο ίδιο φρεάτιο. Αυτό το επιτυγχάνει, χρησιμοποιώντας την τεχνολογία μαγνητικής αιώρησης (maglev),  για τη μετακίνηση της καμπίνας του ανελκυστήρα. Είναι ένα ασανσέρ, που αντί για καλώδια, χρησιμοποιεί γραμμικούς κινητήρες πάνω σε ράγες. Έτσι όταν η καμπίνα σταματήσει σε έναν όροφο, οι ράγες μπορούν να περιστραφούν, ώστε να κινηθεί δεξιά ή αριστερά. Αυτό, μπορεί να επιτρέψει σε πολλές καμπίνες να χρησιμοποιούν το σύστημα ταυτόχρονα, χωρίς η μία να εμποδίζει την άλλη. Δηλαδή, όταν ο ανελκυστήρας φτάσει στην κορυφή του φρεατίου, κινείται οριζόντια και στη συνέχεια κατεβαίνει από ένα δεύτερο φρεάτιο. Αυτό, απελευθερώνει το πρώτο φρεάτιο για το επόμενο ασανσέρ και η διαδικασία επαναλαμβάνεται αδιάκοπα.
Παράλληλα, ένα λογισμικό θα μπορεί να σχεδιάζει τις διαδρομές κάθε καμπίνας, ώστε να μειώνεται ο χρόνος αναμονής.

Το καινοτόμο σύστημα Multi,  υπόσχεται να αλλάξει τους ουρανοξύστες του μέλλοντος. Επίσης ο ανελκυστήρας που κινείται οριζοντίως και καθέτωςνα δώσει λύσεις σε πολύ ψηλά κτίρια που μέχρι πρότινος, για να ανεβείτε στους τελευταίους ορόφους, έπρεπε να πάρετε πάνω από ένα ασανσέρ. Το Multi, μπορεί με αυτόν τον τρόπο να εξοικονομήσει χώρο μέσα σε τέτοια κτίρια, αλλά και να συνδέσει δύο ή περισσότερους ουρανοξύστες μεταξύ τους. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να φέρει ριζικές αλλαγές στον τρόπο που σχεδιάζονται τα κτίρια, επιτρέποντας στους αρχιτέκτονες να τα σχεδιάζουν σε διάφορα σχήματα και στυλ.

Μειονεκτήματα του  ανελκυστήρα που κινείται οριζοντίως και καθέτως

Τα μειονεκτήματα που παρουσιάζει το σύστημα Multi, είναι η ταχύτητά. Η ταχύτητά του περιορίζεται στα 5 μέτρα ανά δευτερόλεπτο ή 18 χιλιόμετρα την ώρα. Σε σύγκριση με τον ταχύτερο ανελκυστήρας του κόσμου, ο οποίος λειτουργεί στον ουρανοξύστη Taipei 101 της Ταϊβάν και φτάνει τα 16,8 μέτρα το δευτερόλεπτο ή 60,5 χιλιόμετρα την ώρα ο ανελκυστήρας που κινείται οριζοντίως και καθέτως είναι αρκετά πιο αργός. Παρόλα αυτά, οι χρήστες δεν θα περιμένουν πολλή ώρα διότι η χρήση κοινών φρεατίων επιτρέπει την άφιξη μιας καμπίνας κάθε 15 με 30 δευτερόλεπτα. Επίσης, μειονέκτημα αποτελεί το κόστος του, καθώς μπορεί να φτάσει ακόμη και 5 φορές αυτό των συμβατικών συστημάτων ανέλκυσης. Και γι’αυτό δεν αναμένεται να υιοθετηθεί από πολλά κτίρια στο προσεχές μέλλον.

Το μόνο σίγουρο είναι πως το καινοτόμο σύστημα ανελκυστήρων, Multi, φαίνεται να έχει δημιουργήσει νέα δίκτυα μεταφορών, για την υποστήριξη των πόλεων του μέλλοντος.

Πρότυπα ΕΝ 81-20 και ΕΝ 81-50 στην εγκατάσταση των ανελκυστήρων

Κάθε ανελκυστήρας που εγκαθίσταται υπόκειται στις διατάξεις της Ευρωπαϊκής Οδηγίας και των προτύπων του ΕΛΟΤ.  Αυτά ορίζουν τις διατάξεις ασφαλείας και τις απαιτήσεις που πρέπει να εφαρμόζονται στην εγκατάσταση των ανελκυστήρων. Τα πρότυπα που ίσχυαν μέχρι τις 31/08/2017 είναι τα ΕΝ 81.1 και ΕΝ 81.2. Στις 01/09/2017 τα πρότυπα αυτά αντικαταστάθηκαν με τα νέα πρότυπα ΕΝ 81-20 και ΕΝ 81-50 στην εγκατάσταση των ανελκυστήρων  τα οποία είναι υποχρεωμένος να πληροί κάθε ανελκυστήρας ως προς την εγκατάσταση, λειτουργία και συντήρηση του.

 Παρακάτω θα αναφερθούν επιγραμματικά κάποιες απαιτήσεις, από τα πρότυπα ΕΝ 81-20 και ΕΝ 81-50 στην εγκατάσταση των ανελκυστήρων,  οι οποίες  πρέπει να εφαρμόζονται από τις 01/09/2018 στην εγκατάσταση, στην λειτουργία και στην συντήρηση των ανελκυστήρων. 

Απαιτήσεις από τα πρότυπα ΕΝ 81-20 και ΕΝ 81-50 στην εγκατάσταση των ανελκυστήρων:

• Το μέσο βάρος ενός ανθρώπου καθορίζεται να είναι 75 kgr (κιλά).
• Πρέπει να αναφέρεται ρητά και με ακρίβεια η  προβλεπόμενη χρήση του ανελκυστήρα (ατόμων ή φορτίων ή φορτίων με συνοδεία ατόμων).
• Η ευθύνη για τον εξαερισμό του φρεατίου, βαρύνει τον κατασκευαστή του κτιρίου.
• Επιτρέπεται η τοποθέτηση πυροσβεστήρα στο φρεάτιο του ανελκυστήρα υπό ορισμένες προϋποθέσεις.
• Ο φωτισμός ενδιάμεσα στο φρεάτιο και στα μηχανοστάσια – τροχαλιοστάσια πρέπει να είναι συγκεκριμένης ποσότητας (σε lux).
• Όλες οι γυάλινες επιφάνειες που μπορεί να χρησιμοποιηθούν στην εγκατάσταση του ανελκυστήρα πρέπει να είναι από πολυστρωματικό γυαλί.
• Τα τοιχώματα, οι πόρτες και το δάπεδο  του φρεατίου πρέπει να έχουν μεγαλύτερη αντοχή.
• Επιτρέπεται υπό προϋποθέσεις να υπάρχει πρόσβαση σε χώρους εργασίας (μηχανοστάσια, τροχαλιοστάσια κ.λπ.) από ιδιωτικούς χώρους.
• Πρέπει να υπάρχει διάταξη αρπάγης στο αντίβαρο κάτω από τον πυθμένα του φρεατίου
• Το προστατευτικό κάλυμμα του αντίβαρου ξεκινά από 0,3 μ. έως ελάχιστο 2 μ από το δάπεδο.
• Στο κάτω μέρος του φρεατίου πρέπει να τοποθετηθεί κομβιοδόχος συντήρησης ίδια με αυτήν που τοποθετείται στην οροφή του θαλάμου.
• Πρέπει να τοποθετηθεί ηχητικό και φωτεινό σήμα κάτω από το θάλαμο κατά την κίνηση στη συντήρηση.
• Οι θύρες ορόφου και οι θύρες θαλάμου πρέπει να έχουν υψηλότερες μηχανικές αντοχές και πυροπροστασία αν απαιτείται.
• Σε περίπτωση που ο ανελκυστήρας σταματήσει για οποιονδήποτε λόγο στη ζώνη απασφάλισης, η δύναμη με την οποία πρέπει να ανοίξει είτε η θύρα του θαλάμου είτε η θύρα του φρεατίου δεν πρέπει να ξεπερνά τα 300Ν.
• Η κατώτερη θύρα του φρεατίου πρέπει να μπορεί να ανοίγει από το κάτω μέρος του πυθμένα με την χρήση κάποιου συρματόσχοινου.
• Τα εσωτερικά διακοσμητικά στοιχεία του θαλάμου πρέπει να είναι περιορισμένης ευφλεκτότητας σύμφωνα με το πρότυπο ΕΝ 13501-1
• Τα τοιχώματα και η ποδιά του θαλάμου απαιτούνται να είναι ισχυρότερα.

Ακόμη τα πρότυπα αναφέρουν:

• Ο θάλαμος θα έχει στο άνω μέρος προστατευτικό τοίχωμα το λιγότερο 0,10 μ. Αυτό είναι  ανεξάρτητο από τα κενά που υπάρχουν.
• Ο φωτισμός του θαλάμου πρέπει να είναι σε απόσταση τουλάχιστον 100mm από οποιοδήποτε τοίχωμα του και 1m πάνω από το δάπεδο.
• Η ένταση φωτισμού θαλάμου θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 50 lux.
• Η αντοχή και τα χαρακτηριστικά των συρματόσχοινων πρέπει να είναι σύμφωνα με το ΕΝ 12385-5.
• Στις συνδέσεις των συρματόσχοινων επιτρέπονται μόνο οι αυτοπεδούμενοι σφηνοειδείς κώνοι, θηλιές ενισχυμένες με ροδάντζες και με κυρτωμένες απολήξεις.
• Η χρήση μέσων όπως αλυσίδες, συρματόσχοινα ή ιμάντες μπορεί να γίνει όταν η ονομαστική ταχυτάτη κίνησης δεν υπερβαίνει τα 3,0 m/s .
• Όταν η ονομαστική ταχύτητα κίνησης υπερβαίνει τα 3,0 m/s πρέπει να παρέχονται μέσα αντιστάθμισης.
• Η δοκιμή αρπάγης για ακαριαία πέδηση γίνεται με την ονομαστική ταχύτητα και το ονομαστικό φορτίο, καθώς και με την ονομαστική ταχύτητα και με το 125% του ονομαστικού φορτίου όταν πρόκειται για ηλεκτρουδραυλικούς ανελκυστήρες.
• Η αρπάγη ακαριαίας πέδησης με απόσβεση καταργείτε και δεν θα χρησιμοποιείται πλέον.
• Η μέγιστη απόσταση μεταξύ των σημείων ενεργοποίησης στον περιοριστήρα ταχύτητας δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 250mm σε σχέση με την κίνηση του συρματόσχοινου του περιοριστήρα ώστε να διασφαλίζεται η ενεργοποίηση του προτού επιτευχθεί επικίνδυνη ταχύτητα,
• Οι βαλβίδες θραύσης και οι μειωτήρες (περιοριστήρες παροχής) πρέπει να είναι προσβάσιμοι για ρύθμιση και επιθεώρηση απευθείας από την οροφή του θαλάμου ή τον πυθμένα του φρεατίου.
• οι οδηγοί πρέπει να κατασκευάζονται με ψυχρή ή μηχανική κατεργασία (εξελασμένος χάλυβας ή μηχανικά κατεργασμένες επιφάνειες τριβής).
• Στους υδραυλικούς ανελκυστήρες ο θάλαμος θα πρέπει να ακινητοποιείται κάθε φορά που η θερμοκρασία του λαδιού υπερβεί τα επιτρεπτά όρια. Η ακινητοποίηση του θαλάμου θα γίνει στην κατώτερη στάση. Η επαναφορά του συστήματος θα γίνεται αυτόματα, όταν η θερμοκρασία του συστήματος επανέλθει σε κανονικά επίπεδα.

Τέλος,

• Οι ρευματοδότες που θα χρησιμοποιούντα θα είναι αποκλειστικά τύπου 2Ρ+ΡΕ (σούκο).
• Η γείωση προστασίας θα πρέπει να είναι σύμφωνη με το HD 60364-4-41/2007.
• Εισάγεται η δυνατότητα χρήσης προγραμματιζόμενων ηλεκτρονικών συστημάτων (λογισμικού) σε εφαρμογές που σχετίζονται με την ασφάλεια των ανελκυστήρων (PESSRAL).
• Δεν θα επιτρέπεται πλέον η χρήση κομβίου STOP εντός του θαλάμου.
• Θα πρέπει να τοποθετείται σκάλα αναρρίχησης για πρόσβαση στην κάτω απόληξη φρεατίου.

Όλα τα παραπάνω έχουν σαν στόχο την καλύτερη λειτουργία των ανελκυστήρων και την μεγαλύτερη  ασφάλεια του χρήστη.

Ο συνδυασμός των νέων προτύπων, με την σωστή και τακτική συντήρηση όπως ορίζεται και από την νομοθεσία, θα οδηγήσει στην ομαλή λειτουργία του ανελκυστήρα στη  βελτιωμένη εμπειρία του επιβάτη από την χρήση του και ακόμα πιο σημαντικό στην αποφυγή ατυχημάτων.